Ιστορία πόλεως Αθηνών | Αθήνα
Η διαμάχη Αθηνάς-Ποσειδώνα για την ονομασία της Αθήνας.
Περιεχόμενα
1.1 Ωγύγος, 1745 πκχ.
1. Κατακλυσμός του John Martin, 1834, Yale University. 2. Ο κατακλυσμός του Ωγύγου.
Ο Ωγύγος ή Ωγύγης, κατά την Ελληνική Μυθολογία ένας από τους αρχέγονους ηγέτες στην Αρχαία Ελλάδα, ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Αττικής. Κατά μία άλλη εκδοχή ήταν βασιλιάς στην Βοιωτία.
Η ετυμολογία και η έννοια του ονόματος «Ωγύγος» σημαίνει, αρχέγονος, πρωταρχικός, πολύ αρχαίος.
Στα χρόνια του Ωγύγου συνέβη ο πρώτος κατακλυσμός στην Ελλάδα.
Ο Κατακλυσμός του Ωγύγου χρονολογείται την Ογδόη Εποχή, κατά το 37ον έτος της βασιλείας του Ωγύγου και όταν βασιλιάς του Άργους ήταν ο Φορωνέας.
Η Αττική πλημμύρισε από τα νερά του Κηφισσού δημιουργώντας τέτοια καταστροφή ώστε άφησε ένα ιστορικό κενό 189 ετών, μέχρι την εποχή του Κέκροπα, ο οποίος βασίλευσε πολύ αργότερα.
Κατά τον κατακλυσμό καταστράφηκε η Αττική και πνίγηκαν πολλοί από τους κατοίκους της, όσοι επέζησαν, μεταξύ αυτών και ο Ωγύγος, μετοίκησαν στην Αίγυπτο, της οποίας το πρώτο όνομα ήταν επίσης «Ωγυγία», όπως της Αττικής και της Βοιωτίας.
Στην μετακατακλυσμική εποχή αγνοείται τι συνέβη στην Αττική.
Οι πρώτοι βασιλείς της πόλης, ο Κέπρωπας, ο Κραναός, ο Αμφικτύων και ο Εριχθόνιος, ξεφύτρωσαν από τα χώματά της. Ήταν σάρκα από την σάρκα της.
Η Αθήνα, λοιπόν είχε βασιλιάδες βγαλμένους από τα σπλάχνα της και όχι ξενόφερτους.
⏏
1.2 Κέκροψ
1. Κέκροπας ο βασιλιάς της Αθήνας, ερυθρόμορφη κύλικα (περίπου το 440 πκχ.), Antikensammlung, Βερολίνο. 2. Οι τρεις κόρες του Κέκροπα, Άγραυλος, Έρση και Πάνδροσος, κρατήρας, 441 πκχ.
Ο Κέκροψ γιος της Μητέρας Γης και του Ουρανού ήταν ο μυθικός ιδρυτής της πρώτης πόλης των Αθηνών στην Ακρόπολη, της Κεκροπίας. Ήταν ο πρώτος αττικός ήρωας και χθόνια θεότητα από τη μέση και πάνω άνθρωπος και από τη μέση και κάτω φίδι.
Θεωρείτο γενάρχης των Αθηναίων (Κεκροπίδες) και ο τάφος του βρισκόταν στην στοά των Καρυάτιδων στο Ερέχθειο (διατηρείτο μέχρι και τον 4ο αι. πκχ.). Σε αυτόν αποδίδετο η θέσπιση διαφόρων νόμων, η εφεύρεση της γραφής, η απογραφή του πληθυσμού, οι προσφορές εδεσμάτων (πελανοί) στις τελετές αντί για ανθρωποθυσίες και η διαιτησία στη διαφωνία μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνος για την κηδεμονία της πόλης. Θεωρείτο επίσης ότι εισήγαγε την λατρεία του Δία Υπάτου και της Αθηνάς Πολιάδος.
Ο Κέκροψ πρέπει να έζησε γύρω στα 1600 πκχ., σύζυγος του ήταν η Άγλαυρος, κόρη του Ακταίου, πρώτου βασιλιά των Αθηνών. Παιδιά του ήταν ο Ερυσίχθον, η Άγραυλος, η Έρση και η Πάνδροσος.
Τέλος ο Κέκροψ διαίρεσε τους κατοίκους της Αθήνας σε τέσσερις φυλές, με περίπου 20.000 κατοίκους η κάθε μία, και τις ονόμασε Κεκροπίς, Αυτόχθων, Ακταία και Παραλία. Επίσης διαίρεσε την Αττική σε δώδεκα αυτόνομους δήμους.
Όταν ένας εχθρικός στρατός πολιόρκησε την Αθήνα, οι Αθηναίοι ζήτησαν την συμβουλή του μαντείου των Δελφών, το οποίο τους έδωσε τον χρησμό, ότι για να σωθεί η πόλη, ένας Αθηναίος έπρεπε να θυσιαστεί με την θέλησή του. Όταν η κόρη του Κέκρωπος, Άγραυλος, έμαθε τον χρησμό ανέβηκε στην Ακρόπολη και πέφτοντας σκοτώθηκε. Οι Αθηναίοι για να την τιμήσουν, έκτισαν έναν ναό στην Ακρόπολη και κάθε χρόνο εόρταζαν τα Αγραύλεια.
Τον Κέκροπα διαδέχθηκε ο γιος του, Ερυσίχθον, ο οποίος δεν είχε παιδιά και αυτόν ο Κραναός. Μια από τις θυγατέρες του Κραναού, ονομάζετο Ατθίς και από το όνομα της ονομάσθηκε Αττική ολόκληρη η περιοχή.
Ο Κραναός εκθρονίσθηκε από τον Αμφικτύωνα, ο οποίος στην συνέχεια εξορίστηκε από τον Εριχθόνιο.
⏏
1.3 Η ονομασία της πόλης της Αθήνας
1. Η έριδα μεταξύ της θεάς Αθηνάς και του θεού Ποσειδώνα για τη διεκδίκηση της αττικής γης, δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, αναπαράσταση. 2. Η ελιά της θεάς Αθηνάς, δυτική πλευρά του Ερεχθείου, Ακρόπολη Αθηνών.
Το παλιότερο όνομα της πόλης της Αθήνας ήταν Ακτή και κατά την μυθολογία είχε ονομαστεί έτσι από τον πρώτο της βασιλιά τον Ακταίο. Αργότερα όταν ο Κέκροψ, που είχε σώμα δράκοντα, παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Ακταίου ονόμασε την πόλη Κεκροπία.
Ο βασιλιάς Κέκροψ αποφάσισε να ζητήσει από τους θεούς έναν προστάτη και επειδή παρουσιάστηκαν δύο, η θεά της σοφίας Αθηνά και ο θεός της θάλασσας Ποσειδών, έπρεπε να γίνει αγώνας μεταξύ τους για το ποιος θα πρόσφερε το πολυτιμότερο δώρο στην πόλη.
Έτσι πρώτος ο Ποσειδών κτύπησε με την τρίαινα του πάνω στον βράχο της Ακρόπολης και ανέβλυσε μια πηγή με αλμυρό νερό. Από το κτύπημα (τα τρία σημάδια του οποίου είναι ορατά πίσω από το Ερέχθειο) ξεπήδησε το πρώτο άλογο έτοιμο να υπηρετήσει τον άνθρωπο. Έπειτα ήρθε η σειρά της Αθηνάς που χτύπησε με το δόρυ της στο έδαφος και φύτρωσε μια μικρή ελιά (ορατή πίσω από το Ερέχθειο). Ο Κέκροψ ως κριτής εντυπωσιάστηκε περισσότερο με το δώρο της Αθηνάς, όπως και οι γυναίκες της πόλης που ήταν περισσότερες από τους άντρες και έδωσαν σε αυτήν τη νίκη, ονομάζοντας την πόλη Αθήνα.
Από τότε η Αθηνά έγινε η θεά-προστάτιδα της πόλης. Ο Ποσειδών, χολωμένος που έχασε τον αγώνα από την Αθηνά τιμώρησε την πόλη με το να μη έχει ποτέ επαρκές νερό. Λέγεται ότι από τότε η Αθήνα υποφέρει από λειψυδρία. Λέγεται επίσης, ότι εξαιτίας της έλλειψης νερού, που αποτελούσε μεγάλο πρόβλημα για την πόλη, αργότερα οι Αθηναίοι τιμώρησαν τις γυναίκες για την επιλογή τους, αφαιρώντας τους το δικαίωμα της ψήφου!
⏏
1.4 Εριχθόνιος
1. Η Γαία παραδίδει στην Αθηνά τον νεογέννητο Εριχθόνιο, ερυθρόμορφη κύλιξ, ζωγράφος του Κόρδου 440 πκχ., Staatliche Antikkensammlungen, Βερολίνο. 2. Η Αθηνά τοποθετεί τον Εριχθόνιο σε κίστη βάζοντας δύο φίδια για φύλακες, ερυθρόμορφη πελίκη, Εριχθόνιος 440-430 πκχ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.
Ο Εριχθόνιος βασίλεψε στην Αθήνα γύρω στα 1500 πκχ. αφού εξόρισε από το θρόνο τον Αμφικτύονα και εδραίωσε μια ισχυρή δυναστεία, από την οποία προήλθαν οι ήρωες Πανδίων, Ερεχθεύς, Αιγέας και Θησέας. Σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν μισός άνθρωπος και μισός φίδι. Ήταν αυτός που τοποθέτησε το ξύλινο άγαλμα της Αθηνάς σε ναό αφιερωμένο στη θεά (στους κλασικούς χρόνους φυλασσόταν στο Ερέχθειο) και ίδρυσε γιορτή προς τιμή της, τα Αθήναια.
Για την καταγωγή του Εριχθόνιου υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη τον θέλει γιο του θεού Ηφαίστου και της Ατθίδος, κόρης του βασιλιά της Αθήνας Κραναού, από την οποία η Αττική πήρε το όνομα της.
Η δεύτερη εκδοχή του μύθου αναφέρει ως γονέα του τον Ήφαιστο, του οποίου το σπέρμα δέχτηκε η γη στην θέα της γέννησης της Αθηνάς και γεννήθηκε ο Εριχθόνιος ως φίδι. Η Αθηνά τον έκλεισε σε ένα καλάθι και τον εμπιστεύθηκε στις τρεις κόρες του Κέκροπος, Έρση, Πάνδροσο και Άγλαυρο, με την εντολή να μην το ανοίξουν. Η Έρση και η Άγλαυρο άνοιξαν το καλάθι και αντίκρισαν ένα μωρό τυλιγμένο με δύο φίδια. Ο τρόμος τους ήταν τέτοιος που έπεσαν από τον βράχο της Ακρόπολης.
Κατά μια άλλη εκδοχή όταν οι κόρες του Κέκροπος άνοιξαν το καλάθι είδαν μόνο το φίδι, και αφού έπεσαν από την Ακρόπολη, το φίδι κρύφτηκε στην ασπίδα της Αθηνάς. Η θεά τον μεταμόρφωσε σε άνθρωπο, τον μεγάλωσε και πρώτο τον δίδαξε να ιππεύει άμαξα με τέσσερα άλογα.
Ο Εριχθόνιος ήταν ο εφευρέτης των αρμάτων με τις τέσσερις ρόδες και ο πρώτος που χρησιμοποίησε την εκτροφή αλόγων. Παντρεύτηκε την νύμφη Πασιθέα και απόκτησε έναν γιο, τον Πανδίονα. Ο Πανδίων παντρεύτηκε την νύμφη Ζευξίππη και απόκτησε δίδυμους γιους, τον Ερεχθέα και τον Βάτη και δύο κόρες, την Πρόκνη και την Φιλομήλα.
⏏
1.5 Ερεχθέας
1. Ο Ερεχθεύς και οι κόρες του. 2. Ερέχθειο, Ακρόπολη Αθηνών.
Τον Πανδίονα διαδέχθηκε ο Ερεχθέας. Κάποτε ο Ερεχθέας βρέθηκε σε πόλεμο με τους Ελευσίνιους τους οποίους ήρθε να βοηθήσει με πολύ στρατό ο βασιλιάς των Θρακών Εύμολπος, γιος του Ποσειδώνα. Ο Ερεχθέας έλαβε χρησμό από τους Δελφούς, ότι για να νικήσει θα έπρεπε να θυσιάσει τις τρεις από τις έξι θυγατέρες του. Όταν οι κοπέλες με την θέληση τους συναίνεσαν, ο Ερεχθέας τις θυσίασε. Μετά την θυσία, σκότωσε τον Εύμολπο και νίκησε τον πόλεμο. Ο Ποσειδώνας όμως οργίσθηκε για τον θάνατο του παιδιού του και κτύπησε με την τρίαινά του τον Ερεχθέα και τον σκότωσε. Κατά άλλη εκδοχή ο Ποσειδώνας μεσολάβησε στον Δία και εκείνος κεραυνοβόλησε τον Ερεχθέα.
Ο Ερεχθέας ήταν εκείνος που έδωσε την πολιουχία της Αθήνας στη θεά Αθηνά και μετονόμασε τους κατοίκους της σε «Αθηναίους» που μέχρι τότε ονομάζοντο «Κεκροπίδες». Αμέσως μετά, ίδρυσε ναό της θεάς, εισήγαγε την λατρεία της στην Αττική και καθιέρωσε την εορτή των «Αθηναίων».
Οι Αθηναίοι τιμούσαν εξαιρετικά τον Ερεχθέα ως επώνυμο ήρωά τους και του έστησαν ανδριάντα.
Στο ιερότερο κτίριο της Ακρόπολης, το Ερέχθειο, στο δάπεδο του βόρειου προστεγάσματος του οι Αθηναίοι έδειχναν το σημάδι με το οποίο ο Δίας σκότωσε τον μυθικό τους βασιλιά Ερεχθέα.
Τον Ερεχθέα διαδέχθηκε ο γιος του, Κέκρωψ Β’ και αυτόν, ο γιος του Πανδίων Β’, ο οποίος είχε τέσσερις γιους, τον Αιγέα, τον Πάλλαδα, τον Νίσο και τον Λύκο.
⏏
1.6 Αιγέας
1. Ο Αιγέας λαμβάνει τον χρησμό, ερυθρόμορφη κύλιξ, Κόδρος 440 πκχ., Αρχαιολογική συλλογή Βερολίνου. 2. Αρχαία Τροιζήνα.
Ο Αιγέας ήταν ο ένατος στη σειρά μυθικός βασιλιάς της αρχαίας Αθήνας, όπου βασίλεψε γύρω στον 13ο αιώνα. Καταγόταν απ’ ευθείας από τη γενιά του Ερεχθέα. Ήταν γιος του Πανδίονα τον οποίο είχαν εκθρονίσει οι Μητιονίδες και είχε καταφύγει στα Μέγαρα, όπου παντρεύτηκε την Πυλία, κόρη του εκεί βασιλιά.
Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Αιγέας γύρισε στην Αθήνα και ανέκτησε την εξουσία, όμως είχε την ατυχία να αποκτά μόνο κορίτσια και κανένα αγόρι. Απελπισμένος πήγε στο Μαντείο των Δελφών να ζητήσει συμβουλή. Εκεί η Πυθία τού έδωσε το χρησμό που έλεγε: «Μη λύσεις το προεξέχον πόδι του ασκού, μεγάλε αρχηγέ των λαών, πριν φτάσεις στο δήμο των Αθηναίων». Ο ασκός που ανέφερε ο χρησμός ήταν το ασκί, όπου έβαζαν κρασί οι αρχαίοι, και το πόδι που προεξείχε ήταν το μέρος από όπου το γέμιζαν. Και ήθελε να πει πως δεν έπρεπε να πιει πολύ κρασί και να μεθύσει πριν φτάσει στην πατρίδα του.
Ο Αιγέας δεν κατάλαβε τη σημασία του χρησμού και πήγε στον Πιτθέα, τον βασιλιά της Τροιζήνας, που ήταν σοφός και ζήτησε τη γνώμη του. Ο Πιτθέας μάντεψε το χρησμό αλλά δεν έδωσε την πραγματική εξήγηση και το ίδιο βράδυ οργάνωσε στο παλάτι του ένα βασιλικό γλέντι όπου ανοίχθηκαν ασκιά με διαλεκτά κρασιά και η κόρη του Πιτθέα, η πεντάμορφη Αίθρα, κερνούσε συνέχεια τον Αιγέα ώσπου τον μέθυσε. Έτσι μεθυσμένο τον πάντρεψε ο Πιτθέας με την Αίθρα, θέλοντας να αποκτήσει εγγονό και διάδοχο ισχυρού πατέρα.
Οταν ξεμέθυσε ο Αιγέας και κατάλαβε την πονηριά του Πιτθέα, άφησε την Αίθρα κι έφυγε μόνος του για την Αθήνα. Πριν φύγει είπε στην Αίθρα ότι αν γεννήσει γιο να μην φανερώσει την ταυτότητά του, και κάτω από μία μεγάλη πέτρα, τον «βωμό του Σθενίου Διός» (βωμό του δυνατού Δία) τοποθέτησε το ξίφος και τα σανδάλια του λέγοντας στην Αίθρα ότι όταν ο γιος τους σηκώσει αυτή την πέτρα, να φορέσει τα σανδάλια και το ξίφος και να έρθει στην Αθήνα για να τον αναγνωρίσει.
⏏
1.7 Η Αθήνα υποταγμένη στον Μίνωα
1. Ο Αιγέας υποδέχεται τον Θησέα, όστρακο ερυθρόμορφου σκύθου, 470-450 πκχ., Μουσείο Λούβρου, Παρίσι. 2. Ακρωτήριο Σούνιο.
Φθάνοντας στην Αθήνα, ο Αιγέας έμπλεξε σε πόλεμο με τον πανίσχυρο βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα, ο οποίος έφτασε με καράβια και στρατό και κατέλαβε τα Μέγαρα και πολιόρκησε την Αθήνα. Αιτία του πολέμου ήταν η δολοφονία του γιου του Μίνωα, Ανδρόγεω από τους Αθηναίους, επειδή τους είχε νικήσει στα αγωνίσματα μιας αθλητικής γιορτής.
Οι Αθηναίοι κατέφυγαν τότε στο Μαντείο των Δελφών, μα η Πυθία τους απάντησε ότι έπρεπε να δεχθούν τους όρους του Μίνωα. Ο Αιγέας συνθηκολόγησε με τον Μίνωα, ο οποίος επέβαλε βαρύτατο φόρο για τους Αθηναίους: επτά νέες και επτά νέοι έπρεπε να στέλνονται κάθε χρόνο στην Κρήτη ως τροφή στο φοβερό θηρίο, τον Μινώταυρο.
Εκείνο τον καιρό έφτασε στο παλάτι η Μήδεια ζητώντας φιλοξενία. Ο Αιγέας παντρεύτηκε την Μήδεια και απόκτησε μαζί της ένα γιο τον Μήδο.
Στο μεταξύ η Αίθρα απόκτησε ένα γιο, τον Θησέα, ο οποίος όταν έγινε 16 χρονών, ξεκίνησε από την Τροιζήνα για την Αθήνα για να ανταμώσει τον Αιγέα, χωρίς να γνωρίζει πως ήταν ο πατέρας του. Στη διαδρομή έκανε πολλά κατορθώματα και έφτασε στο παλάτι φορώντας τα σανδάλια και το σπαθί του πατέρα του, που είχε πάρει κάτω από την μεγάλη πέτρα, τον «βωμό του Σθενίου Διός». Η Μήδεια αναγνωρίζοντας τον Θησέα ως γιο του Αιγέα είχε αποφασίσει να τον δηλητηριάσει, αλλά όταν ο Αιγέας αναγνώρισε το γιο του, τον αγκάλιασε και έδιωξε από το παλάτι τη Μήδεια και τον Μήδο.
Ο Αιγέας ενημέρωσε το γιο του για τον βαρύ φόρο αίματος που πλήρωνε στον Μίνωα, και ο Θησέας ξεκίνησε για την Κρήτη με σκοπό να σκοτώσει τον Μινώταυρο. Λόγω του φόρου αίματος τα πανιά στο καράβι ήταν μαύρα και ο Αιγέας ζήτησε από τον Θησέα αν πετύχαινε η αποστολή και επέστρεφε ζωντανός να σήκωνε στο καράβι άσπρα πανιά. Ο Θησέας πέτυχε στην αποστολή όμως πάνω στη χαρά δεν θυμήθηκε να αλλάξει τα πανιά. Όταν ο Αιγέας είδε από το Σούνιο να φτάνει το καράβι με μαύρα πανιά, νόμισε ότι ο Θησέας ήταν νεκρός και ρίχτηκε στη θάλασσα και σκοτώθηκε. Από τότε η θάλασσα ονομάστηκε Αιγαίο Πέλαγος.
⏏
1.8 Θησέας, το ταξίδι προς την Αθήνα
1. Ο Θησέας σηκώνει τον βράχο, ρωμαϊκό ανάγλυφο 1ος αι. κχ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. 2. Αιγέας, Αίθρα, Θησέας, Πιτθέας, ερυθρόμορφο αγγείο, 480-460 πκχ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. 3. Οι άθλοι του Θησέα, ερυθρόμορφη κύλιξ, Κόδρος 440-430 πκχ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.
Ο Θησέας γιος του βασιλιά της Αθήνας, Αιγέα και της Αίθρας μεγάλωσε με τον παππού του Πιτθέα τον σοφό βασιλιά της Τροιζηνίας. Όταν έγινε 16 ετών, η μητέρα του Αίθρα τον οδήγησε στον βράχο «βωμό του Σθενίου Διός», τον οποίο σήκωσε και αφού πήρε τα δώρα του πατέρα του, ξεκίνησε για να τον βρει.
Στο ταξίδι του για την Αθήνα, είχε μια σειρά από περιπέτειες. Εκείνο τον καιρό πολλοί κακοποιοί σκότωναν και τρομοκρατούσαν τους ταξιδιώτες.
Όταν ο Θησέας έφθασε στην Επίδαυρο, συνάντησε τον Περιφέτη ο οποίος σκότωνε τους περαστικούς με ένα μπρούτζινο ρόπαλο. Ο Θησέας αφού εξόντωσε τον Περιφέτη, κράτησε το ρόπαλο για τον εαυτόν του.
Στις Κεγχρεές κοντά στον Ισθμό, συνάντησε τον Σίνι τον Πιτυοκάμπτη ο οποίος σκότωνε τους ταξιδιώτες δένοντας τους σε δύο λυγισμένες κορυφές πεύκων, τις οποίες άφηνε ελεύθερες, σχίζοντας έτσι τα θύματα του στα δύο.
Στον Κρομμύωνα (Άγιοι Θεόδωροι), ο Θησέας σκότωσε την άγρια γουρούνα Φαία, η οποία έκανε μεγάλες καταστροφές στην περιοχή.
Στις Σκιρωνίδες Πέτρες (Κακιά Σκάλα) σκότωσε τον Σκίρωνα, ο οποίος ανάγκαζε τους περαστικούς να του πλύνουν τα πόδια και όταν τα θύματα του έσκυβαν, με μια κλοτσιά, τα πέταγε κάτω από τον βράχο, όπου μια τερατώδης χελώνα τα καταβρόχθιζε.
Στην Ελευσίνα, ο Θησέας συνάντησε τον Κερκύονα, ο οποίος ανάγκαζε τους ταξιδιώτες να παλέψουν μαζί του, μέχρι θανάτου.
Το τελευταίο κατόρθωμα του Θησέα έγινε στην Ιερά Οδό (κοντά στο Δαφνί), όπου ο Προκρούστης έβαζε τους ταξιδιώτες σε ένα κρεβάτι και τους κοντούς τους τράβαγε να μακρύνουν ενώ τους ψηλούς τους έκοβε τα πόδια.
⏏
1.9 Θησέας και Μινώταυρος
1. Ο Θησέας σκοτώνει τον Μυνώταυρο, μελανόμορφη άμφορα, Αμασις 560-540 πκχ., Μουσείο J. Paul Getty, Λος Άντζελες, ΗΠΑ. 2. Ο Αιγέας από το Σούνιο αντικρίζειο το πλοίο με τα μαύρα πανιά.
Φθάνοντας στην Αθήνα ο Θησέας παρουσιάσθηκε στο παλάτι όπου ο πατέρας του Αιγέας τον αναγνώρισε. Ο Αιγέας έδιωξε την σύζυγό του Μήδεια που προσπάθησε να δηλητηριάσει τον Θησέα.
Στην Αθήνα πολέμησε κατά του Πάλλαντα, αδελφού του Αιγέα και των 50 γιων του, τους Παλλαντίδες οι οποίοι προσπάθησαν να σφετερισθούν τον θρόνο.
Ο άγριος ταύρος της Κρήτης, που συνέλαβε ο Ηρακλής κατά τον έβδομο άθλο του και τον οποίο ο δειλός Ευρυσθέας τον είχε αφήσει ελεύθερο, είχε καταφύγει στην περιοχή του Μαραθώνα και επέφερε καταστροφές. Ο ήρωας αιχμαλώτισε ζωντανό τον ταύρο, τον οποίο οδήγησε στην Αθήνα δεμένο από τα κέρατα και στην Ακρόπολη τον θυσίασε στους θεούς.
Ο Μίνωας αφού νίκησε τους Αθηναίους όρισε κάθε εννιά χρόνια επτά νέοι και επτά νέες από την Αθήνα να στέλνονται στην Κρήτη και να κατασπαράζονται από τον Μινώταυρο.
Ο Θησέας για να σταματήσει αυτή την εισφορά αίματος κατάπλευσε με τους νέους και τις νέες στην Κρήτη. Στην Κνωσσό γνώρισε την κόρη του Μίνωα, Αριάδνη, η οποία τον ερωτεύθηκε. Η Αριάδνη αφού τον έβαλε να υποσχεθεί ότι θα την έπαιρνε μαζί του, του έδωσε ένα κουβάρι, τον «μίτο της Αριάδνης», ώστε όταν ο Θησέας έμπαινε στον λαβύρινθο να το ξετύλιγε και αφού σκότωνε τον Μινώταυρο, να έβρισκε την έξοδο τυλίγοντας τον μίτο.
Ο Θησέας αφού σκότωσε τον Μινώταυρο μαζί με την Αριάδνη και τους υπόλοιπους νέους δραπέτευσαν στο λιμάνι και πήραν το πλοίο τους για το ταξίδι της επιστροφής. Κατά την επιστροφή, ο Θησέας άφησε την Αριάδνη στην Νάξο, μετά από προτροπή της θεάς Αθηνάς, και συνέχισε το ταξίδι προς την Αθήνα.
Πριν την αναχώρηση ο Αιγέας είχε ζητήσει αν η αποστολή είχε επιτυχία να αντικαταστήσουν τα μαύρα πανιά του πλοίου με λευκά. Εξαιτίας όμως κάποιας κατάρας της Αριάδνης κανένας δεν θυμήθηκε να αλλάξει τα πανιά. Ο Αιγέας βλέποντας το πλοίο να φθάνει με μαύρα πανιά στο ακρωτήριο Σούνιο αυτοκτόνησε από την απελπισία του πέφτοντας κάτω από τον βράχο, δίνοντας έτσι στο Αιγαίο Πέλαγος το όνομά του.
⏏
1.10 Θησέας βασιλιάς
1. Ο Θησέας βασιλιάς της Αθήνας, άγαλμα. 2. Ο Θησέας με τον Πειρίθοο απάγει τη βασίλισσα των Αμαζόνων, αγγείο, 500-490 πκχ., Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.
Ο Θησέας (1300 πκχ.) ήταν ο πρώτος κοινωνικός μεταρρυθμιστής της Αθήνας. Στα χρόνια του, η Αττική αποτελείτο από δώδεκα πόλεις, που η κάθε μία είχε τον δικό της κυβερνήτη, και οι οποίες συχνά βρίσκοντο σε διαμάχη μεταξύ τους. Ο Θησέας ένωσε τις πόλεις (συνοικισμούς) και μετονόμασε την πόλη της Αθήνας, Αθήναι, για να σημαίνει την ένωση των δώδεκα πόλεων. Για να εορτάσει αυτό το γεγονός, καθιέρωσε την εορτή της ενώσεως των φυλών τα «Παναθήναια», τα οποία ήταν μετονομασία των «Αθήναιων» του Εριχθόνιου.
Ο Θησέας έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία, κατά την οποία ερωτεύθηκε την Αμαζόνα Αντιόπη, την οποία έφερε στην Ελλάδα και απέκτησε μαζί της ένα γιο, τον Ιππόλυτο.
Ο Θησέας σημείωσε και πολεμικές επιτυχίες καταλαμβάνοντας τα Μέγαρα και φθάνοντας μέχρι τον Ισθμό της Κορίνθου, όπου και καθιέρωσε εκεί τις γιορτές «Ισθμια». Στη συνέχεια νίκησε τις Αμαζόνες, οι οποίες είχαν εκστρατεύσει κατά της Αττικής για να ελευθερώσουν την Αντιόπη. Τέλος κατατρόπωσε τους Κένταυρους μαζί με τον βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθοο.
Ο Θησέας μαζί με τον Πειρίθοο κατέβηκαν στον κάτω κόσμο για να αρπάξουν την Περσεφόνη, την οποία είχε ερωτευθεί ο Πειρίθοος. Ο Πλούτων όμως τους αντιλήφθηκε και τους έβαλε να καθίσουν σε μια πέτρα από όπου δεν μπορούσαν να ξανασηκωθούν. Εν τω μεταξύ βασιλιάς των Αθηνών είχε γίνει ο Μενεσθέας. Χρόνια μετά, ο Ηρακλής κατέβηκε στον Αδη και ελευθέρωσε τον Θησέα, ο οποίος γύρισε στην Αθήνα αλλά βρήκε τους Αθηναίους εναντίον του.
Ο Θησέας έφυγε από την Αθήνα και πήγε στη νήσο Σκύρο όπου ο βασιλιάς του νησιού Λυκομήδης, αρχικά τον καλοδέχτηκε, αλλά μετά σε έναν περίπατο τον έσπρωξε στον γκρεμό όπου ο Θησέας σκοτώθηκε. Σύμφωνα με άλλη μυθολογική παράδοση, επρόκειτο για αυτοκτονία. Οι Αθηναίοι τον θυμήθηκαν χρόνια μετά, όταν τα παιδιά του, ο Δημοφών και ο Ακάμας, πήραν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο μαζί με τον Μενεσθέα.
⏏
1.11 Μενεσθέας
1. Αρχαίο ελληνικό πλοίο, παράσταση σε αγγείο, Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα. 2. Μάχη κοντά στα πλοία των Ελλήνων στα παράλια της Τροίας, Αθηναϊκή σαρκοφάγος, 9ος αι. πκχ., Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Ο Μενεσθέας ήταν γιος του Πετεώ, από το βασιλικό γένος των Ερεχθειδών και υπήρξε ένας από τους πολλούς μνηστήρες της Ωραίας Ελένης. Την εποχή που ο Θησέας και ο Πειρίθοος είχαν κατέβει στον Άδη για να αρπάξουν την Περσεφόνη, ο Μενεσθέας σφετερίσθηκε τη βασιλεία των Αθηνών από τον Θησέα με τη βοήθεια των Διοσκούρων. Μετά από χρόνια, ο Θησέας επέστρεψε από την αιχμαλωσία του στον Άδη και βρίσκοντας τους Αθηναίους εναντίον του έφυγε από την Αθήνα και πήγε στη νήσο Σκύρο, όπου και δολοφονήθηκε.
Ο Μενεσθέας κατά την εκστρατεία στην Τροία ηγήθηκε των 50 πλοίων του αθηναϊκού εκστρατευτικού σώματος. Στον Τρωϊκό Πόλεμο διακρίθηκε ως εξαίρετος αρματηλάτης αλλά σκοτώθηκε στις μάχες.
Οι Αθηναίοι έφεραν πίσω τους γιους του Θησέα, Δημοφόντα και Ακάμαντα, οι οποίοι κυβέρνησαν τις Αθήνες διαδοχικά για τα επόμενα εξήντα χρόνια.
⏏
1.12 Δημοφών και Ακάμας
1. Η Νίκη προσφέρει ένα αυγό στο φίδι που είναι τυλιγμένο γύρω από την στήλη που κρατά το ομοίωμα της Αθηνάς Παλλάδος, προστάτιδος της Τροίας, μαρμάρινο ρωμαϊκό αντίγραφο του 1ου αι. κχ. πρωτοτύπου της Ελληνιστικής εποχής, Μουσείο Λούβρου, Παρίσι. 2. Τα αδέρφια Δημοφών και Ακάμας ελευθερώνουν την γιαγιά τους Αίθρα, καλυκόσχημος κρατήρας, 490-460 πκχ, Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.
Ο Δημοφών και ο Ακάμας ήταν παιδιά του Θησέα. Όταν ο Μενεσθέας κατέλαβε την εξουσία στις Αθήνες, ο Θησέας έστειλε τα παιδιά του στην Εύβοια, στον βασιλιά Ελεφήνορα.
Τα δύο αδέλφια εξεστράτευσαν μαζί με τον Ελεφήνορα κατά της Τροίας. Υπήρξαν δραστήριοι πολιορκητές της Τροίας και μάλιστα ήταν ανάμεσα σε αυτούς που κρύφτηκαν στο εσωτερικό του Δούρειου Ίππου. Στην Τροία ελευθέρωσαν τη γιαγιά τους, Αίθρα, η οποία είχε ακολουθήσει την Ωραία Ελένη.
Στον Δημοφόντα οφείλεται και η μεταφορά από την Τροία στην Αθήνα του τρωικού Παλλάδιου. Το Παλλάδιον ήταν ένα ξύλινο άγαλμα της θεάς Αθηνάς που έπεσε από τον ουρανό και προστάτευε την Τροία.
Ο Ακάμας επιστρέφοντας από την Τροία με τους άνδρες του πήγε και εγκαταστάθηκε στην Κύπρο, όπου το ακρωτήριο της περιοχής πήρε το όνομα του Ακάμας.
Ο Δημοφών πέθανε έχοντας βασιλεύσει 33 ολόκληρα χρόνια. Στον θρόνο των Αθηνών τον διαδέχθηκε ο γιος Οξύντης.
Ο Οξύντης διαδέχθηκε στον θρόνο των Αθηνών τον πατέρα του Δημοφόντα και είχε γιους τον Αφείδαντα και τον Θυμοίτη.
Ο Αφείδαντας ήταν ο προτελευταίος μυθικός βασιλιάς της Αθήνας, γιος του Οξύντη και δισέγγονος του Θησέα, ο οποίος δολοφονήθηκε από τον αδελφό του Θυμοίτης. Ωστόσο διασώθηκε τουλάχιστον ένα παιδί του, ο γενάρχης της αττικής φυλής των Αφειδαντιδών.
Ο Θυμοίτης γιος του Οξύντη ήταν ο τελευταίος βασιλιάς των Αθηνών από τους απογόνους του Θησέως, πήρε τον θρόνο αφού δολοφόνησε τον αδελφό του Αφείδαντα. Ανατράπηκε από τον Μεσσήνιο Ανδρόπομπο ή το γιο του Ανδρόπομπου, τον Μέλανθο.
⏏
1.13 Κόδρος
1. Κόδρος, ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας, ερυθρόμορφο αττικό κύπελλο, από Μπολόνια. 2. Ο θάνατος του Κόδρου, σχέδιο του H. Vogel 11ος αι. κχ.
Ο Ανδρόπομπος έφθασε στην Αθήνα ως πρόσφυγας μαζί με άλλους απογόνους του Νηλέα (Νηλείδες), διωγμένος από την Πύλο εξαιτίας της καθόδου των Δωριέων.
Σε μεθοριακά επεισόδια μεταξύ Θήβας και Αθήνας, για να τερματιστεί οριστικά ο πόλεμος αποφασίστηκε να γίνει μονομαχία των δύο βασιλιάδων. Ο Ανδρόπομπος μονομάχησε στη θέση του βασιλιά της Αθήνας, Θυμοίτη και όταν σκότωσε τον Θηβαίο βασιλιά, ανακηρύχθηκε αυτός βασιλιάς της Αθήνας. Οι Νηλείδες έγιναν έτσι οι γενάρχες των Αλκμεωνιδών και των Παιονιδών.
Τον Ανδρόπομπος διαδέχθηκε ο γιος του Μέλανθος του οποίου γιος ήταν ο Κόδρος.
Ο Κόδρος (? 1100 πκχ.), βασίλευσε σχεδόν είκοσι ένα χρόνια. Κατά την διάρκεια της βασιλείας του Κόδρου, μια ισχυρή Δωρική δύναμη υπό την αρχηγία του Αλήτη από την Κόρινθο και του Αλθαιμένη από το Άργος, εισέβαλλε στην Αττική.
Το μαντείο των Δελφών είχε προφητεύσει επιτυχία στην εκστρατεία τους, με την προϋπόθεση ότι δεν θα πλήγωναν θανάσιμα τον βασιλιά Κόδρο. Όταν αυτό έγινε γνωστό από τον Κόδρο, αυτός μεταμφιέσθηκε σε χωρικό ξυλοκόπο και πηγαίνοντας στο εχθρικό στρατόπεδο, δημιούργησε επεισόδιο με τους Δωριείς και σκοτώθηκε. Όταν οι Δωριείς έμαθαν, ότι ο σκοτωμένος ήταν ο βασιλιάς Κόδρος, έφυγαν από τις Αθήνες και κατέλαβαν τα Μέγαρα.
Ο Κόδρος ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας. Μετά από την ηρωική θυσία του, οι Αθηναίοι δεν επέτρεψαν σε κανένα άλλο, να φέρει τον τίτλο του βασιλιά. Οι απόγονοι του ονομάζοντο άρχοντες. Μετά τον θάνατο του, οι γιοι του Μέδων και Νηλεύς, μάλωσαν για την διαδοχή, η οποία αποφασίσθηκε με χρησμό του μαντείου των Δελφών. Ο Μέδων έγινε άρχων και ο Νηλεύς έφυγε, οδηγώντας τους Ίωνες στον αποικισμό των παραλίων της Μικράς Ασίας.
⏏
Επιλογές :
Αρχική σελίδα : Ιστορία της πόλεως των Αθηνών
Κεφάλαιο 2 : Προϊστορική Αθήνα
Αθηνά Πολιάς 